- Λυκούργος
- I
Σπαρτιάτης νομοθέτης, η ζωή του οποίου πιθανότατα ανάγεται στη σφαίρα του μύθου. Οι αρχαίοι συγγραφείς τού απέδιδαν τη νομοθεσία της αρχαίας Σπάρτης, έργο το οποίο ασφαλώς απασχόλησε πολλά άτομα και για σημαντικό χρονικό διάστημα. Οι πληροφορίες σχετικά με τη ζωή του και την περίοδο κατά την οποία έζησε είναι ασαφείς και αντιφατικές. Ενδεικτικά, οι παραδόσεις αναφέρουν ότι υπήρξε βασιλιάς ή επίτροπος βασιλιά, Αγιάδης ή Ευρυπωντίδης, σύγχρονος της δωρικής καθόδου (12ος αι. π.Χ.) ή της ίδρυσης των Ολυμπιακών αγώνων (776 π.Χ.), κατά τον Αριστοτέλη· επίσης, αναφέρεται ότι είχε ταξιδέψει στην Κρήτη, στην Αίγυπτο, στην Ιωνία, ακόμα και στην Ιβηρία και στην Ινδική, ότι οι νόμοι του είχαν δοθεί από το Μαντείο των Δελφών ή ότι τους είχε αντλήσει ο ίδιος από τους κρητικούς θεσμούς· τέλος, λέγεται ότι πέθανε από εκούσια ασιτία στην Κίρρα της Φωκίδας ή στην Κρήτη, αφού υποχρέωσε τους Σπαρτιάτες να ορκιστούν ότι θα τηρούσαν τους νόμους του μέχρι την επιστροφή του.Το πολίτευμα που ο Λ. παραχώρησε στη Σπάρτη είναι γνωστό με την ονομασία Ρήτρα (Μεγάλη ρήτρα ή Λυκούργειος ρήτρα). Τα βασικά του στοιχεία έχουν σχέση με τη μορφή και τη δομή της εξουσίας, τον καθορισμό κάποιων ιδεωδών σχετικά με τον τρόπο ζωής των Σπαρτιατών και τη διαχείριση της έγγειας περιουσίας της πόλης. Πιο συγκεκριμένα, εισηγήθηκε τους θεσμούς των δύο βασιλιάδων, της Γερουσίας και της Απέλλας· προέβη σε αυστηρό αναδασμό και έδωσε κάποιες κατευθυντήριες σχετικά με την εκπαίδευση των νεαρών Σπαρτιατών. Το έργο που αποδόθηκε στον Λ. αποτέλεσε υπόδειγμα και μέτρο σύγκρισης για όλες τις μεταγενέστερες πολιτικές ανακατατάξεις στην πόλη.II(; – 210; π.Χ.). Βασιλιάς της Σπάρτης (219-210 π.Χ.). Πιθανότατα σφετερίστηκε τον θρόνο μετά τον θάνατο του Κλεομένη. Ήταν γόνος ενός κλάδου του γένους των Ευρυπωντιδών και αρχηγός του αντιμακεδονικού κόμματος. Συμμάχησε με τους Αιτωλούς και υπήρξε η ψυχή του Συμμαχικού πολέμου (219-217 π.Χ.)· δεν κατόρθωσε όμως να εμποδίσει την προέλαση του Φιλίππου Ε’ της Μακεδονίας, από τον οποίο νικήθηκε κοντά στη Σπάρτη.III(390; – 323 π.Χ.). Αθηναίος ρήτορας και πολιτικός. Καταγόταν από το αξιόλογο γένος των Ετεοβουτάδων. Διετέλεσε μαθητής του Πλάτωνα και του Ισοκράτη και έθεσε τη ρητορική του στην υπηρεσία του ηθικοπολιτικού του ιδεώδους. Υπήρξε επικεφαλής του αντιμακεδονικού αγώνα μαζί με τον Δημοσθένη, μετά τη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.). Την περίοδο 338-326 π.Χ. διαχειρίστηκε με επιτυχία τα οικονομικά της πόλης των Αθηνών. Κατορθώνοντας να εξασφαλίσει σταθερές προσόδους, ανανέωσε την οικοδομική όψη της πόλης με την επισκευή των τειχών, το χτίσιμο σταδίου, ωδείου και γυμνασίου, την αποπεράτωση της σκευοθήκης, τη λιθοδόμηση του Διονυσιακού θεάτρου και τη δημιουργία διαφόρων καλλιτεχνικών έργων. Από τους 15 λόγους που έγραψε σώθηκε μόνο ο Κατά Λεωκράτους, με τον οποίο ο Λ. κατηγορούσε ως προδότη τον Αθηναίο πολίτη Λεωκράτη, ο οποίος εγκατέλειψε την πατρίδα του οικογενειακώς μετά τη μάχη της Χαιρώνειας και επέστρεψε έπειτα από έξι χρόνια.
Dictionary of Greek. 2013.